Kể từ khi được Quỹ Đầu tư Thể thao Qatar (QSI) tiếp quản vào năm 2011, Paris Saint-Germain (PSG) không chỉ khuynh đảo thị trường chuyển nhượng mà còn trải qua nhiều giai đoạn biến đổi về mặt chiến thuật dưới sự dẫn dắt của các huấn luyện viên danh tiếng. Hành trình tìm kiếm bản sắc và thành công, đặc biệt tại đấu trường Champions League, đã chứng kiến sự thay đổi liên tục trong cách tiếp cận trận đấu của đội bóng thủ đô Paris.
Giai đoạn đầu dưới thời Carlo Ancelotti (2011-2013) đánh dấu việc xây dựng nền móng cho một đế chế. Chiến lược gia người Ý tập trung vào việc ổn định đội hình, kết hợp các ngôi sao mới như Zlatan Ibrahimović, Thiago Silva với những cầu thủ sẵn có. Chiến thuật của Ancelotti khá thực dụng, thường là sơ đồ 4-3-2-1 hoặc 4-4-2, ưu tiên sự chắc chắn ở hàng thủ và tận dụng khả năng tạo đột biến của các cá nhân xuất sắc trên hàng công. PSG dưới thời ông đã giành chức vô địch Ligue 1 đầu tiên sau 19 năm, nhưng lối chơi chưa thực sự định hình rõ nét và phụ thuộc nhiều vào khoảnh khắc lóe sáng của các ngôi sao.
Laurent Blanc (2013-2016) kế nhiệm Ancelotti với triết lý kiểm soát bóng rõ ràng hơn. Ông ưa chuộng sơ đồ 4-3-3, xây dựng lối chơi dựa trên khả năng chuyền bóng và điều tiết nhịp độ của hàng tiền vệ, với Marco Verratti và Thiago Motta là những hạt nhân quan trọng. PSG thống trị tuyệt đối giải quốc nội trong giai đoạn này, giành nhiều danh hiệu Ligue 1 và các cúp quốc gia. Tuy nhiên, điểm yếu về bản lĩnh và sự linh hoạt trong đấu pháp khiến họ thường xuyên dừng bước ở tứ kết Champions League. Sự phụ thuộc vào việc kiểm soát bóng đôi khi khiến PSG trở nên đơn điệu và dễ bị bắt bài bởi các đối thủ chơi phòng ngự phản công sắc bén.
Sơ đồ chiến thuật 4-3-3 ưa thích của PSG dưới thời HLV Laurent Blanc tập trung vào kiểm soát bóng ở giữa sân.
Unai Emery (2016-2018) đến với kỳ vọng mang lại sự đột phá ở châu Âu nhờ kinh nghiệm tại Sevilla. Huấn luyện viên người Tây Ban Nha cố gắng áp đặt một lối chơi giàu năng lượng hơn, chú trọng pressing tầm cao và những pha chuyển đổi trạng thái nhanh. Sơ đồ 4-3-3 vẫn được sử dụng nhưng có phần trực diện và tốc độ hơn. Tuy nhiên, Emery gặp khó khăn trong việc quản lý phòng thay đồ với những cái tôi lớn, đặc biệt sau sự xuất hiện của Neymar và Kylian Mbappé. Thất bại lịch sử trước Barcelona ở Champions League mùa giải 2016-17 và việc không thể tiến sâu ở mùa giải sau đó đã khiến ông phải ra đi. Sự thay đổi chiến thuật của Emery mang lại nét tích cực về cường độ nhưng chưa đủ để tạo nên sự ổn định và thành công bền vững.
Thomas Tuchel (2018-2020) được đánh giá cao về sự linh hoạt chiến thuật. Chiến lược gia người Đức không ngần ngại thử nghiệm nhiều sơ đồ khác nhau (4-3-3, 4-2-2-2, 3-5-2) tùy thuộc vào đối thủ và tình hình lực lượng. Ông trao nhiều tự do sáng tạo cho các ngôi sao tấn công như Neymar và Mbappé, đồng thời cố gắng xây dựng một cấu trúc phòng ngự vững chắc hơn. Dưới thời Tuchel, PSG đã lọt vào trận chung kết Champions League đầu tiên trong lịch sử vào năm 2020. Dù thất bại trước Bayern Munich, đây vẫn được xem là giai đoạn thành công về mặt chiến thuật, thể hiện sự đa dạng và khả năng thích ứng của đội bóng.
Huấn luyện viên Thomas Tuchel chỉ đạo chiến thuật linh hoạt giúp PSG vào chung kết Champions League 2020 với Neymar và Mbappé.
Mauricio Pochettino (2021-2022) tiếp quản đội bóng với bộ ba siêu tấn công Lionel Messi, Neymar và Mbappé (MNM). Nhiệm vụ cân bằng giữa sức mạnh tấn công khủng khiếp và sự ổn định trong phòng ngự trở thành thách thức lớn. Pochettino thường sử dụng sơ đồ 4-3-3 hoặc 4-2-3-1, nhưng PSG dưới thời ông bị chỉ trích là thiếu bản sắc chiến thuật rõ ràng, phụ thuộc quá nhiều vào sự tỏa sáng của bộ ba MNM và tỏ ra mong manh khi phải đối mặt với các đội bóng chơi pressing quyết liệt. Dù giành lại chức vô địch Ligue 1, thất bại tại Champions League trước Real Madrid đã cho thấy hạn chế trong việc xây dựng một lối chơi tập thể gắn kết.
Hình ảnh bộ ba tấn công Messi Neymar Mbappé của PSG đặt ra thách thức về cân bằng chiến thuật dưới thời HLV Pochettino.
Christophe Galtier (2022-2023) đến với mục tiêu xây dựng một tập thể kỷ luật hơn. Ban đầu, ông thử nghiệm sơ đồ 3-4-1-2 nhằm tối ưu hóa khả năng của bộ ba MNM và tăng cường sự chắc chắn cho hàng thủ. Tuy nhiên, hệ thống này dần bộc lộ những hạn chế và Galtier buộc phải quay lại sơ đồ 4 hậu vệ quen thuộc. Dù PSG vẫn vô địch Ligue 1, lối chơi của đội không thực sự thuyết phục và tiếp tục dừng bước sớm ở Champions League. Galtier không thành công trong việc tạo ra một bản sắc chiến thuật mới mẻ và bền vững cho đội bóng.
Hiện tại, dưới sự dẫn dắt của Luis Enrique (2023-nay), PSG đang cho thấy một sự thay đổi rõ rệt trong triết lý. Chiến lược gia người Tây Ban Nha ưu tiên xây dựng lối chơi kiểm soát bóng chủ động, pressing tầm cao quyết liệt và đề cao tính tập thể. Ông không ngần ngại xoay tua đội hình, trao cơ hội cho các cầu thủ trẻ và giảm sự phụ thuộc vào các siêu sao cá nhân. Sơ đồ 4-3-3 hoặc các biến thể của nó được triển khai với yêu cầu cao về di chuyển không bóng và kỷ luật chiến thuật. Dù vẫn còn những thử thách, đặc biệt là ở đấu trường châu Âu, hướng đi của Luis Enrique hứa hẹn mang đến một PSG cân bằng, khó lường và giàu sức sống hơn.
Nhìn lại hành trình đã qua, có thể thấy PSG Và Sự Thay đổi Chiến Thuật Dưới Thời Các Huấn Luyện Viên Nổi Tiếng là một quá trình liên tục, phản ánh tham vọng chinh phục đỉnh cao và sự phức tạp trong việc quản lý một đội hình đầy sao. Mỗi chiến lược gia lại mang đến một dấu ấn riêng, từ thực dụng, kiểm soát bóng, pressing cường độ cao, linh hoạt chiến thuật đến nỗ lực xây dựng lối chơi tập thể. Tương lai của PSG dưới thời Luis Enrique vẫn còn ở phía trước, nhưng rõ ràng đội bóng đang hướng tới một sự cân bằng và bản sắc rõ ràng hơn, thay vì chỉ dựa vào sức mạnh của những ngôi sao đơn lẻ.
