Đội tuyển Tây Ban Nha bước vào World Cup 2018 với nhiều biến động trên băng ghế huấn luyện nhưng vẫn giữ vững triết lý bóng đá quen thuộc: kiểm soát bóng và tấn công dựa trên nền tảng kỹ thuật cá nhân siêu việt. Dù không đạt được thành công như kỳ vọng, lối chơi tấn công của La Roja vẫn để lại những dấu ấn chiến thuật đáng chú ý.
Nền tảng Tiki-Taka và sự kiểm soát tuyệt đối
Trọng tâm trong cách vận hành lối chơi của Tây Ban Nha vẫn là Tiki-Taka, nhưng đã có những điều chỉnh dưới thời Fernando Hierro (người thay thế Julen Lopetegui ngay trước giải đấu). Họ ưu tiên việc kiểm soát bóng ở mức tối đa, luân chuyển bóng liên tục trên khắp mặt sân, chủ yếu ở khu vực giữa sân và 1/3 sân đối phương. Mục đích là kéo giãn đội hình đối thủ, tạo ra những khoảng trống dù là nhỏ nhất để các cầu thủ kỹ thuật có thể khai thác. Bộ ba tiền vệ Sergio Busquets, Andrés Iniesta và David Silva (hoặc Koke/Thiago) đóng vai trò hạt nhân trong việc điều tiết nhịp độ và phân phối bóng. Busquets lùi sâu làm mỏ neo, trong khi Iniesta và Silva di chuyển linh hoạt giữa các tuyến, tìm kiếm không gian và thực hiện những đường chuyền quyết định.
Sự kiên nhẫn là đặc điểm nổi bật. Tây Ban Nha không vội vàng tấn công mà chờ đợi thời cơ chín muồi. Họ chấp nhận thực hiện hàng trăm đường chuyền chỉ để tìm ra một kẽ hở. Tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình của họ trong các trận đấu tại World Cup 2018 thường vượt trội so với đối thủ, thể hiện rõ triết lý này.
Lối chơi kiểm soát bóng tiki-taka đặc trưng của đội tuyển Tây Ban Nha tại World Cup 2018 với các tiền vệ làm chủ khu trung tuyến
Vai trò linh hoạt của Isco và các tiền vệ tấn công
Isco Alarcón nổi lên như một điểm sáng và là trung tâm trong các phương án tấn công của Tây Ban Nha. Được bố trí chơi tự do phía sau tiền đạo cắm, Isco liên tục di chuyển rộng, lùi sâu nhận bóng, rê dắt và tạo đột biến. Khả năng giữ bóng, qua người và tung ra những đường chuyền sáng tạo của Isco là vũ khí lợi hại để phá vỡ các hàng phòng ngự lùi sâu. Anh thường xuyên hoán đổi vị trí với Iniesta và Silva, tạo ra sự khó lường cho đối thủ. Sự linh hoạt này giúp Tây Ban Nha duy trì áp lực và tạo ra các điểm kết nối ở khu vực nguy hiểm.
David Silva cũng đóng góp quan trọng với khả năng di chuyển không bóng thông minh và những đường chuyền sắc lẹm ở phạm vi hẹp. Dù Iniesta đã ở bên kia sườn dốc sự nghiệp, kinh nghiệm và nhãn quan chiến thuật của anh vẫn giúp ích rất nhiều trong việc kiểm soát thế trận và tung ra những đường chuyền mang tính bước ngoặt.
Isco thể hiện vai trò linh hồn trong lối chơi tấn công của đội tuyển Tây Ban Nha tại World Cup 2018 với kỹ năng đi bóng và sáng tạo
Sử dụng hậu vệ biên dâng cao và vai trò của Diego Costa
Để tạo chiều rộng cho các đợt tấn công và kéo giãn hàng thủ đối phương, Tây Ban Nha thường xuyên đẩy cao hai hậu vệ biên là Jordi Alba (cánh trái) và Dani Carvajal/Nacho Fernandez (cánh phải). Alba với tốc độ và khả năng phối hợp tốt bên cánh trái là một mũi khoan phá lợi hại, thường xuyên có những pha chồng biên với Iniesta hoặc Isco. Bên cánh phải, Carvajal (khi khỏe mạnh) cũng tích cực hỗ trợ tấn công. Việc hậu vệ biên dâng cao tạo thêm lựa chọn chuyền bóng và mở ra không gian ở trung lộ cho các tiền vệ sáng tạo.
Sự hiện diện của Diego Costa mang đến một nét mới cho hàng công Tây Ban Nha so với các giải đấu trước. Thay vì một “số 9 ảo”, Costa là một trung phong cắm điển hình với sức mạnh, khả năng tì đè, làm tường và không chiến tốt. Anh là điểm đến cho những đường chuyền dài vượt tuyến hoặc những quả tạt từ hai biên. Costa không tham gia nhiều vào việc phối hợp nhỏ nhưng sự càn lướt và khả năng chớp thời cơ trong vòng cấm của anh mang lại hiệu quả ghi bàn trực tiếp, điều mà Tây Ban Nha đôi khi còn thiếu.
Điểm yếu và hạn chế
Mặc dù kiểm soát bóng vượt trội, lối chơi tấn công của Tây Ban Nha tại World Cup 2018 đôi khi tỏ ra thiếu tốc độ và sự đột biến cần thiết. Việc quá chú trọng vào kiểm soát bóng khiến họ trở nên dễ đoán và gặp khó khăn trước những đội bóng phòng ngự số đông, có tổ chức tốt và chơi kỷ luật (như Nga ở vòng 1/8). Thiếu những phương án tấn công trực diện và những cú sút xa uy lực cũng là một hạn chế. Đôi khi, họ luân chuyển bóng quá nhiều ở khu vực giữa sân mà không tạo ra được sự đe dọa thực sự lên khung thành đối phương. Sự phụ thuộc vào khoảnh khắc lóe sáng cá nhân của Isco hay Costa là khá rõ ràng. Hơn nữa, việc hai hậu vệ biên dâng quá cao đôi khi để lộ khoảng trống lớn phía sau, khiến Tây Ban Nha dễ bị tổn thương bởi các pha phản công nhanh.
Nhìn chung, chiến thuật tấn công của Tây Ban Nha tại World Cup 2018 là sự kết hợp giữa nền tảng Tiki-Taka truyền thống với vai trò nổi bật của Isco và sự bổ sung sức mạnh từ Diego Costa. Tuy nhiên, sự thiếu linh hoạt, tốc độ và đôi chút dễ đoán trong cách triển khai đã khiến họ không thể tiến sâu tại giải đấu.
