Bóng đá Đức, đặc biệt là giải đấu hàng đầu Bundesliga, luôn nổi tiếng với sự chuyên nghiệp, tính cạnh tranh cao và lượng khán giả cuồng nhiệt. Trong nỗ lực không ngừng nâng cao chất lượng và sự công bằng của các trận đấu, việc áp dụng công nghệ Trợ lý trọng tài video (VAR) đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng. Quá trình triển khai và phát triển VAR tại Đức không chỉ phản ánh xu hướng chung của bóng đá thế giới mà còn mang những nét đặc thù riêng.
Sự cần thiết của VAR trong bóng đá Đức trở nên rõ ràng trước những tranh cãi ngày càng gia tăng liên quan đến các quyết định của trọng tài, đặc biệt là trong các tình huống then chốt có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu. Áp lực khổng lồ đặt lên vai các trọng tài, cùng với mong muốn giảm thiểu sai sót và đảm bảo tính công bằng tối đa, đã thúc đẩy Liên đoàn bóng đá Đức (DFB) và Ban tổ chức Bundesliga (DFL) xem xét nghiêm túc việc đưa công nghệ vào hỗ trợ công tác điều hành.
Bundesliga chính thức áp dụng VAR từ mùa giải 2017-2018. Giai đoạn đầu không tránh khỏi những khó khăn và thử thách. Các vấn đề như thời gian xem lại kéo dài gây gián đoạn trận đấu, sự thiếu nhất quán trong việc can thiệp của VAR, và phản ứng trái chiều từ người hâm mộ và các câu lạc bộ là điều không thể tránh khỏi. Nhiều tranh luận nổ ra về việc khi nào VAR nên can thiệp, mức độ can thiệp ra sao và liệu công nghệ có làm mất đi cảm xúc tự nhiên của bóng đá hay không.
Trọng tài Bundesliga tham khảo ý kiến từ tổ VAR qua tai nghe và xem lại tình huống trên màn hình đặt bên sân
Tuy nhiên, thay vì từ bỏ, bóng đá Đức đã kiên trì cải tiến quy trình và công nghệ VAR. DFB và DFL đã đầu tư mạnh mẽ vào việc đào tạo trọng tài VAR, chuẩn hóa các quy tắc can thiệp, và nâng cấp hạ tầng kỹ thuật. Một trong những điểm nổi bật là việc thành lập Trung tâm VAR tập trung tại Cologne, thường được gọi là “Kölner Keller”. Trung tâm này quy tụ các trọng tài VAR làm việc trong một môi trường chuyên nghiệp, được trang bị công nghệ tiên tiến, giúp đảm bảo sự nhất quán và hiệu quả trong các quyết định trên toàn bộ giải đấu.
Sự minh bạch cũng được chú trọng hơn. Ban đầu, người hâm mộ trên sân và khán giả xem truyền hình thường không hiểu rõ lý do VAR can thiệp. Dần dần, các giải thích ngắn gọn về quyết định được hiển thị trên màn hình lớn tại sân vận động và trong chương trình phát sóng trực tiếp, giúp khán giả nắm bắt tình hình tốt hơn. Giao tiếp giữa trọng tài chính và tổ VAR cũng được cải thiện, nhằm đưa ra quyết định cuối cùng nhanh chóng và chính xác hơn.
Hình ảnh từ phòng điều hành VAR cho thấy các trọng tài đang phân tích tình huống ghi bàn tại Bundesliga trên nhiều màn hình
Tác động của VAR đến Bundesliga là không thể phủ nhận. Thống kê cho thấy số lượng các quyết định sai lầm nghiêm trọng liên quan đến bàn thắng, phạt đền, thẻ đỏ trực tiếp và xác định nhầm cầu thủ đã giảm đáng kể. VAR đã góp phần mang lại sự công bằng hơn cho giải đấu, nơi kết quả trận đấu ít bị ảnh hưởng bởi những sai sót rõ ràng của trọng tài. Mặc dù những tranh cãi không hoàn toàn biến mất, nhưng phần lớn các câu lạc bộ, cầu thủ và người hâm mộ đã dần chấp nhận sự hiện diện của VAR như một phần tất yếu của bóng đá hiện đại.
Tuy nhiên, cuộc tranh luận về vai trò và giới hạn của VAR vẫn tiếp diễn. Các vấn đề như việc xác định lỗi việt vị “phần cơ thể có thể ghi bàn” một cách cực kỳ chi tiết, hay việc diễn giải các tình huống chạm tay trong vòng cấm vẫn là những chủ đề nóng. Bóng đá Đức liên tục đánh giá và điều chỉnh quy trình áp dụng VAR để tìm ra sự cân bằng tốt nhất giữa việc đảm bảo công bằng và duy trì sự hấp dẫn, tốc độ của trận đấu.
Trong tương lai, sự phát triển của công nghệ VAR tại Đức có thể sẽ tiếp tục với việc tích hợp các công nghệ mới như công nghệ việt vị bán tự động (SAOT), vốn đã được thử nghiệm và áp dụng ở một số giải đấu quốc tế. Mục tiêu là làm cho quá trình ra quyết định trở nên nhanh hơn, chính xác hơn và minh bạch hơn nữa.
Nhìn chung, hành trình của VAR trong bóng đá Đức là một ví dụ điển hình về việc một giải đấu lớn thích ứng và tích hợp công nghệ mới. Từ những bỡ ngỡ ban đầu, qua quá trình cải tiến liên tục, VAR đã trở thành một công cụ quan trọng giúp nâng cao tính công bằng và chất lượng chuyên môn cho Bundesliga, dù vẫn còn đó những thách thức và không gian để hoàn thiện. Sự phát triển này khẳng định vị thế tiên phong của bóng đá Đức trong việc ứng dụng công nghệ vào thể thao.
